Neurotoksyczność środków ochrony przeciwkleszczowej

2 czerwca 2020 roku opublikowano analizę przypadków działań niepożądanych (AE), w tym silnych AE (ataki padaczkowe, zgony) zebranych w ankietowym projekcie Jake oraz danych uzyskanych w wyniku zgłoszeń do FDA (Agencja ds. Żywności i Leków) i EMA (Europejska Agencja Leków). Wyniki otrzymane w projekcie Jake (dane zbierane w ankiecie opracowanej przez weterynarzy w okresie 1-31 sierpnia 2018) były piorunujące i pokrywały się z tymi, które otrzymano wcześniej w podobnych analizach i badaniach.

66.6% respondentów zgłosiło działania niepożądane w tym śmierć oraz ataki padaczkowe u psów po podaniu środków zawierających związki z grupy izokasolin. Wyniki projektu Jake porównano z retrospektywną analizą zgłoszeń do FDA oraz EMA. Liczba zgłoszeń w obu organizacjach była porównywalna, jednak częstotliwość zgłaszania ciężkich powikłań w tym zgonów i ataków padaczkowych była 7 – 10 krotnie wyższa w EMA. Poważne AE w tym zgony i ataki padaczkowe uzyskane w projekcie Jake były wyższe niż zgłaszane do FDA, ale niższe niż wpływające do EMA. Wszystkie poważne AE były zdecydowanie liczniejsze niż to co publikowane było przez IND (procedury badania przy wprowadzaniu nowego leku).

Ogólnoświatowe analizy częstości zgłoszeń wskazują, że izoksazoliny nie są jak zakładano pierwotnie specyficzne dla pcheł i kleszczy.

Związki izoksazolinowe to inhibitory kanałów jonowych bramkowanych ligandami. Pierwotnie zostały zsyntetyzowane i zaklasyfikowane jako środki przeciwzakrzepowe. Mechanizm działania w późniejszych latach (2014) został wykorzystany u zwierząt w postaci doustnych a następnie naskórnych środków ochrony przed ektopasożytami krwiopijnymi w tym pchłami i kleszczami. Obecnie są szeroko stosowane na całym świecie jako skuteczne i bezpieczne nawet u bardzo młodych szczeniąt. Częstotliwość zgłoszeń AE oraz ich liczebność jednak wskazują na coś zupełnie przeciwnego. Liczby te z roku na rok wciąż niepokojąco wzrastają.

Jednym z powodów dla którego stworzono i przeprowadzono badania w projekcie Jake były liczne przypadki braku udokumentowanych AE z powodu ignorowania oraz braku obaw i reakcji ze strony producentów preparatów mających na celu ochronę przed kleszczami. W konsekwencji ogromnej liczny zgłaszanych lekarzom weterynarii AE, stworzono zespół ekspertów mających ocenić rzeczywiste bezpieczeństwo stosowania izoksazolin u zwierząt domowych.

Izoksazoliny zabijają poprzez działanie na układ nerwowy. Ich skuteczność oparta jest na niekonkurencyjnym działaniu antagonistycznym wobec receptora GABA (kwasu gamma – aminomasłowego). Po związaniu z kanałami chlorkowymi bramkowanymi GABA w komórkach nerwowych i mięśniowych blokują przekazywanie sygnałów neuronalnych. Prościej mówiąc paraliżują system nerwowo – mięśniowy. Pierwotnie uznane za specyficzne dla pcheł i kleszczy, nie działające na receptory GABA u ssaków. W tej chwili ilość zgłoszeń AE oraz ich rodzaj (zawsze dotyczą układu nerwowego oraz porażenia mięśni) pokazuje jednoznacznie, że izoksozaliny nie są ani tak specyficzne ani bezpieczne jak wcześniej sądzono. Najbardziej niepokoi nie tylko wzrost liczby zgłoszeń, ale przede wszystkim częstotliwość ciężkich AE – zgonów i ataków padaczkowych z ciężkim przebiegiem. Dogłębna analiza zgłoszonych zgonów i ataków padaczkowych pokazuje, że dotyczą one każdej dawki z wyraźnym wzrostem przy dawce 1000mg fluralaneru (Bravecto) (zgony 38% i ataki padaczkowe 30% wszystkich zgłoszeń). Analiza wyników ankiety Jake wskazuje na progresję objawów. Po zastosowaniu flunalaneru i afoksolaneru 20 – 46% psów wykazujących drgawki finalnie zmarło. Liczba zgłoszonych zgonów i ataków padaczkowych jest znacznie wyższa niż częstotliwość AE wymieniana w etykietach preparatów zawierających lotilaner i spinosad. To nie są wyniki, które można ignorować. To nie są wyniki potwierdzające bezpieczeństwo stosowania izoksazolin u zwierząt domowych.

Należy brać również pod uwagę bezpieczeństwo ludzi gdyż fluralaner został zatwierdzony w Europie do stosowania u drobiu. Istnieje bardzo realne ryzyko wystąpienia AE u ludzi, związane z łańcuchem pokarmowym.

We wrześniu 2018 roku FDA wystosowała żądanie informowania lekarzy weterynarii oraz opiekunów psów i kotów o możliwych zagrożeniach płynących ze stosowania izoksazolin w postaci informacji w ulotkach i na etykietach. Jednak większość opiekunów zwierząt nie czyta etykiet a lekarze weterynarii nie informują o możliwych skutkach ubocznych w sposób wystarczający.

Respondeci ankiety Jake nie zgłaszali stanu wyzdrowienia po wystąpieniu AE w postaci ataków padaczkowych. Korespondencja z lekarzami weterynarii pokazała, że w nielicznej grupie udało się uzyskać niewielką poprawę stanu zdrowia.

Pomimo narastającej liczby zgłoszeń AE w tym ciężkich AE w postaci zgonów i ataków padaczkowych FDA nadal uznaje izoksazoliny jako bezpieczne, jednak współpracuje z producentami preparatów zawierających tą grupę związków w zakresie ostrzeżeń umieszczanych w ulotkach informacyjnych i na etykietach produktów.

Biorąc pod uwagę częstotliwość występowania poważnych działań niepożądanych o ostrym przebiegu i brak możliwości wyleczenia psa, należy zastanowić się nad stosowaniem alternatywnych, naturalnych i całkowicie bezpiecznych środków o działaniu nie bójczym (preparaty wymagające żerowania kleszcza na ciele psa przez wiele godzin celem zabicia go nie chronią przed chorobami odkleszczowymi o czym informują producenci), ale odstraszającym (repelentnym). Zioła oraz olejki eteryczne wydają się tu być skuteczne i są dobrym wyborem. Mogą ponadto być stosowane u psów w każdym wieku, u suk ciężarnych i karmiących, oraz psów starych i chorych bez niebezpieczeństwa wystąpienia poważnych działań niepożądanych i bezpowrotnego niszczenia zdrowia psów. Przyjemnym skutkiem ubocznym stosowania czystka siwego jest zmiana zapachu ciała psa na przyjemny, ziołowy.

Kup zestaw naturalnych środków przeciwkleszczowych 

Survey of canine use and safety of isoxazoline parasiticides Valerie Palmieri,W. Jean Dodds,Judy Morgan,Elizabeth Carney,Herbert A. Fritsche,Jaclyn Jeffrey,Rowan Bullock,Jon P. Kimball First published: 02 June 2020 Weterinary Medicine and Science

Jeżeli chcesz chronić swojego psa podając mu czystek, wybieraj ziele pochodzące z Turcji, posiadające certyfikat produktu ekologicznego.